نظریه پنج حلقه راهبردی جان واردن و لزوم توجه بیشتر به پدافند غیرعامل

بشريت در طول 5 هزار سال تاريخ تمدن خود 14 هزار جنگ را ديده و در اين جنگ‌ها بيش از 4 ميليارد انسان جان باخته‌اند. در قرن بيستم بيش از 220 جنگ به وقوع پيوسته و بيش از 200 ميليون تلفات انساني داشته است و ایجاد اغلب جنگهای اخیر با سیاست­گذاری سازندگان بزرگ جهانی تسلیحات موجب شده موضوع پدافند غیر عامل برای آمادگی مواجهه و دفع انواع تهدیدهای دشمنان کشور و نظام اسلامی بارها مورد تاکید مقام معظم رهبری قرار گیرد.
تجارب حاصله از جنگ‌هاي گذشته خصوصا هشت سال دفاع مقدس، جنگ 43 روزه 1991 متحدين عليه عراق (جنگ اول خليج فارس)، جنگ سال 1999 ناتو عليه يوگسلاوي و جنگ آمريكا و انگليس عليه عراق و ... مويد اين نظر است كه كشور مهاجم با اتخاذ استراتژي انهدام مراكز ثقل؛ توجه خود را معطوف تخریب مراكز حياتي و حساس مي‌کند.
از نگاه فناوری در خلال جنگ جهاني دوم براي از بين بردن يك نيروگاه با احتمال انهدام 96 درصد كه ابعادي معادل 120 در 150 متر مربع داشت تعداد 650 بمب 500 كيلوگرمي توسط 110 بمب‌افكن B-17 به كار مي‌رفت اما در جنگ خليج فارس، هر نيروگاه توسط دو بمب هدايت شونده به طور دقيق منهدم گرديد يعني هر هواپيماي بمب‌افكن در جنگ خليج فارس معادل 110 بمب‌افكن B-17 كارايي داشت.
در پی شکست آمریکا در جنگ ویتنام تحقیقاتی برای پیدا کردن علل شکست انجام شد، آقای جان واردن در کتابی تحت عنوان نبرد هوایی نظریه خود را مطرح نمود، در این نظریه 5 حلقه از مراکز ثقل تعریف شده و در سال 1991 به تایید دو تن از مقامات ارشد نظامی آمریکا رسیده است و از این نظریه در حمله آمریکا به عراق استفاده شده است، در تئوری مذکور مراکز ثقل یک کشور به صورت سیستمی مانند اعضای بدن و مردم به عنوان روح آن قلمداد می‌شود:
- حلقه اول، رهبری ملی (مشابه مغز و سیستم عصبی): در این بخش رهبری سیاسی، مراکز اصلی تصمیم گیری های کلان سیاسی و نظامی (وزارتخانه ها، قرارگاههای فرماندهی، مخابرات راه دور و ...) مورد حمله قرار می‌گیرند.
- حلقه دوم ، محصولات کلیدی (مشابه سیستم هاضمه و گردش خون):  در حلقه دوم محصولات استراتژیک و مهم که منبع درآمد است مانند نفت و یا نبود آن باعث اغتشاش و قحطی میشود مثل گندم مورد تهاجم قرار میگیرند. نیروگاهها، پالایشگاهها، مخازن سوخت، انبارهای مواد غذایی، دارویی و شبکه آبرسانی نیز در این گروه هستند.
- حلقه سوم، زیر ساختهای حمل و نقل(مشابه اندام حرکتی و دست و پا): فرودگاهها، راه آهن، بنادر و جاده ها، اتوبانهای اصلی و پلها، شبکه های مخابراتی محلی و منطقه­ای در این بخش قرار دارند.
- حلقه چهارم، جمعیت و اراده ملی (مشابه روح و روان و اراده): ایجاد دودستگی و نفاق در مردم و نیروهای مسلح
- حلقه پنجم، نیروهای عملیاتی (مشابه سلولهای دفاعی): سیستمهای اعلام خطر دفاعی، مواضع و سایتهای توپخانه­ای و موشکی، پدافند هوایی، پایگاههای هوایی، پایگاههای دریایی و شناورها، مراکز تعمیراتی و انبارهای قطعات یدکی.
در نگاه انتقادی کلی حلقه چهارم (اراده ملی) هدف دائمی و اولیه حمله رسانه­ها و فیلم­سازی آمریکا است ولی بصورت خاص بخش حمل و نقل که در ردیف سوم از این حلقه ­ها تعریف شده، بنظر میرسد بدلیل تاثیر شدید این بخش در زنجیره لجستیک در تراز حلقه دوم قرار میگیرد و باید برای کاهش تهدیدات و خسارات مترتب بر آنها تدابیر مناسب اندیشیده و نقشه راه آن در بخش زیرساخت، ناوگان و ... تهیه شد.

مرجع مقاله : سایت تین نیوز
وبلاگ نقشه راه بلوغ(درسهای مدیریت در حمل و نقل ریلی)