نقش استثنایی آیت الله هاشمی رفسنجانی در احداث و توسعه مترو

ضمن عرض تسلیت رحلت غمبار حضرت آیت‌الله هاشمی رفسنجانی به رهبر معظم انقلاب و مردم شریف ایران و تقدیر از حضور پرشور و گسترده دوستداران این خدمتگذار فهیم، شجاع و دلسوز انقلاب به بخشی از آثار پرخیر و برکت ایشان در صنعت ریلی اشاره می‌شود باشد که ما هم با الگوبرداری از این نیکان باقیات صالحات بیشتری به یادگار بگذاریم.  
صبح روز یکشنبه نوزدهم دیماه ۹۵ که‌ متاسفانه همزمان با مصیبت از دست دادن این مجاهد نستوه انقلاب بود به اتفاق چند تن از مدیران و کارشناسان از بخش خصوصی در سمیناری به دعوت شرکت قطار شهری تهران و حومه حضور یافتیم با عنوان بومی‌سازی تجهیزات علائم مترو.
معاون پشتیبانی مترو در مطالبی که‌ ارائه نمودند به تجربه جهانی مترو و تجربیات مترو تهران و سایر شهرهای بزرگ ایران اشاره نمودند و بیان داشتند که‌ با وجود عمر کوتاه مترو در ایران که هنوز به بیست سال نرسیده نسبت به جهان که‌ عمر آن از یکصد و ده سال فراتر رفته عملکرد بسیار بهتری را نسبت به متوسط جهان ملاحظه می‌کنند.
بر اساس گزارش ایشان ۱۵۵ شهر دنیا دارای شبکه مترو هستند و روزانه بیش از ۱۷۰ میلیون مسافر درون‌شهری را جابجا مینمایند که بدین ترتیب متوسط مسافر روزانه مترو هر شهر به بیش از یک میلیون و صد هزار نفر بالغ می‌شود در حالی که در ایران تعداد شهرهای دارای مترو فعال اکنون به چهار شهر رسیده است.
به گفته ایشان از سال ۱۳۷۷ که‌ اولین خط مترو تهران بین تهران و کرج با حمل ۴ میلیون مسافر در سال به بهره برداری رسید اکنون پس از 18 سال با پنج خط فعال به طول حدود به 190 کیلومتر و بیش از 100 ایستگاه، تعداد مسافران روزانه به 3 میلیون نفر افزایش یافته است (تعداد مسافر سالانه به بیش از هشتصد میلیون افزایش یافته یعنی دویست برابر مسافر سال اول که نشان از برنامه‌ریزی و تلاش شایسته تقدیر همه دست اندرکاران دارد).
هرچند تاریخ احداث اولین قطار شهری تهران، زمان ناصرالدین شاه قاجار در 130 سال پیش اعلام میگردد ولی مطالعات احداث خطوط زیرزمینی با فناوری جدید و سرعت و تعدد قطارها به سال 1350 باز می‌شود که توسط شرکت فرانسوی سوفرتو انجام شد و در سال 1354 با تصویب قانون تاسیس شرکت راه آهن شهری تهران و حومه توسط مجلسین وقت اجازه تاسیس شرکت مذکور به شهرداری تهران داده شد.
با وجود آغاز عملیات اجرایی قطعه یک از خط یک مترو در سال 1356 با حفر 300 متر تونل و اجرای 2300 متر تونل و بخشی از سازه سه ایستگاه بین خیابان شهید بهشتی و بزرگراه شهید حقانی در سال 1358 بعد از آغاز جنگ تحمیلی با تصویب هیئت دولت در سال 1360 طرح متروی تهران به طور کامل متوقف شد.
آیت‌الله هاشمی رفسنجانی در زمانی که ریاست مجلس شورای اسلامی را بر عهده داشتند با نقش بیمانند خود شرایط را متحول مینمایند بویژه وقتی شرایط این تصمیم‌گیری را در سال ۱۳۶۳ تجسم کنیم که‌ از یک طرف فشار اقتصادی و اجتماعی جنگ تحمیلی و از سوی دیگر فضای افکار عمومی و غالب مسئولین مبنی بر جلوگیری از هزینه بیشتر در شهر تهران که هدایت منابع مالی به مناطق‌ محروم و خارج از تهران را مطالبه می نمودند اهمیت این نقش بهتر آشکار می‌شود.
ایشان در نماز جمعه 5/11/63 که به خطبه مترو معروف گردید با محاسبه وقت تلف شده هر فرد در تهران ضرورت احداث مترو را اثبات می‌کنند و با وجود مخالفت دولت وقت با حضور استثنایی در جلسه دولت این طرح را به تصویب می‌رسانند.
برای ادامه راه پربرکتی که آن مرحوم آغازگر آن بودند باید به نتایج فعلی به عنوان گامهایی برای یک پرش ارتفاع بنگریم تا به تراز بالاتر از شهرهایی مانند لندن و شانگهای با جابجایی روزانه بیش از 10 میلیون نفر برسیم.  

گردآورنده : عباس قربانعلی بیک
مرجع مقاله : سایت تین نیوز
وبلاگ نقشه راه بلوغ(درسهای مدیریت در حمل و نقل ریلی)
صفحه مشاوره حمل و نقل ریلی