نقش استراتژیک راه‌آهن در حمل انبوه آب

وبلاگ تین‌نیوز، عباس قربانعلی بیک| سازمان ملل در طی گزارشی اعلام کرد تا سال 2030 جمعیت جهان به 35% غذای بیشتر و 40% آب بیشتر نیاز دارد.
بر اساس گزارش فائو (سازمان غذا و کشاورزی سازمان ملل متحد) متوسط واردات محصولات کشاورزی ایران طی یک دهه اخیر از حیث وزنی حدود 10 میلیون تن در سال بوده (بیشترین آن 16 میلیون تن در سال 91 و کمترین آن 6 میلیون تن در سال 83 بوده) و ارزش آن از 2 میلیارد دلار به 8 میلیارد دلار رسیده (متوسط ارزش بر تن از 250 به 750 دلار رسیده) و این در حالی است که عمده محصولات مذکور را برنج، گندم، ذرت و روغن نباتی تشکیل میدهند.
با یک برآورد ساده میتوان تعداد اشتغال کشاورزی از دست رفته را محاسبه نمود و طبیعتا این محصولات بدلیل ارزش وزنی و حجمی پایین هیچ ارزش رقابتی برای قاچاق شدن ندارند و لذا با جایگزینی آن با تولیدات داخلی نه تنها میتوان به اشتغال قابل توجهی رسید بلکه نرخ مهاجرت از روستاها را میتوان کاهش داد که در بند 20 سیاستهای مقام معظم رهبری برای تدوین برنامه ششم توسعه مورد تاکید قرار گرفته است.
از سوی دیگر در بررسیهای اوایل دهه هشتاد، با استفاده از تجربیات راه ­آهن­ های خصوصی آمریکا و کاهش سهم حمل مواد نفتی با خط لوله، راهکار جایگزین احداث خط لوله 52 اینچ برای ترانزیت نفت خام (از بندر نکا به بندر جاسک که ظرفیت 100 میلیون تن در سال را داشت و قرار بود با هزینه 4 میلیارد دلار اجرا شود)، استفاده ترکیبی از ظرفیت خط لوله نکا - ری و راه ­آهن تهران - بندرعباس به یکی از معاونین وزیر نفت پیشنهاد و مورد استقبال واقع گردید و با حمایت ایشان، مساعدت وزیر و شرکت نفت حمایتی برای خرید لکوموتیو برقی برای راه­ آهن برقی بافق بندرعباس جلب گردید. 
قابل توجه اینکه حداکثر ظرفیت جهانی محقق شده راه ­آهن یک خطه دیزلی بیش از 100 میلیون تن و در مسیر دو خطه برقی تا 300 میلیون تن در سال بوده که اکنون از 400 فراتر رفته است(یعنی چهار برابر ظرفیت بزرگترین خط لوله نفتی کشور).
با توجه به انعقاد قرارداد خط لوله آب در حال احداث در مسیر بندرعباس به گل گهر با هزینه 1400 میلیارد تومان (هر کیلومتر حدود 5 میلیارد تومان) و نیاز سایر شهرهای کشور در استانهای مرکزی، جنوبی و شرقی بویژه استان یزد به آب، و نظر به برنامه تکمیل دوخطه بافق بندرعباس و برنامه دو خطه کردن بافق- یزد- اصفهان و با نگاهی به مقاله مندرج در مجله Railway Age با عنوان (If crude by rail, why not water)، به نظر میرسد لازم باشد مطالعاتی برای انتقال آب به استانهای مرکزی و کم آب با استفاده از ظرفیتهای ریلی موجود و آتی انجام گردد و بررسیهایی برای مقایسه دو گزینه از حیث اقتصادی، محیط زیستی، پدافندی و ... انجام شود.
تجربه راه آهن هند در حمل روزانه 3 میلیون لیتر آب آشامیدنی برای مناطق بحران زده در سه دهه قبل و نتایج درخشان ابداع و استفاده از قنوات در هزاران سال پیش توسط ایرانیان برای حل بحران آب این نوید را میدهد که میتوان با مهندسی مناسب از ظرفیتهای کشور برای رفع این بحران اقتصادی و اجتماعی بهره برد.
با توجه به موضوع ارائه شده در 30 بهمن 94 با عنوان مشارکت بخش خصوصی در توسعه طولی شبکه راه‌­آهن میتوان علاوه بر خطوط موجود با واگذاری امتیاز استفاده از زمینهای کشاورزی بلامعارض اطراف خطوط ریلی جدید مانند مسیر چابهار- زاهدان، زاهدان- مشهد و ... بخش خصوصی را جهت حضور موثر در این عرصه حیاتی ترغیب کرد.

منبع : تین نیوز